Ostatni fortepian Fryderyka Chopina przechodzi renowację
3 grudnia w Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie rozpoczęto prace renowacyjne ostatniego fortepianu Fryderyka Chopina. Instrumentem marki Pleyel z 1848 roku zajął się zespół specjalistów pod kierownictwem Paula McNulty – wybitnego amerykańskiego znawcy fortepianów historycznych. Zabiegi renowacyjne potrwają do 12 grudnia. Mogą im się przyglądać goście muzeum.
Ostatni fortepian Fryderyka Chopina
Poddawany renowacji fortepian trafił w ręce mistrza pod koniec listopada 1848 roku od zaprzyjaźnionego z nim fabrykanta fortepianów Camille’a Pleyela. Był to na tamte czasy najnowszy model tego instrumentu wyprodukowany w słynnej paryskiej wytwórni.
Fortepian o numerze seryjnym 14810 okazał się ostatnim instrumentem, na którym grał i tworzył nasz genialny kompozytor, wówczas już mocno schorowany. Po śmierci Chopina, 17 października 1849, fortepian odkupiła Jane Stirling, uczennica mistrza, która po krótkim czasie podarowała go kompozytorce i pisarce, najstarszej siostrze kompozytora, Ludwice Jędrzejewiczowej.
Pod koniec swojego życia Fryderyk Chopin mieszkał w Paryżu, dlatego po zwróceniu fortepianu rodzinie, musiał on zostać przetransportowany do Warszawy, co stało się w sierpniu 1850 roku. Do dziś wewnątrz skrzyni instrumentu zachowały się lakowa pieczęć carskiego urzędu celnego oraz odręczna dedykacja „pour Luise” sporządzona przez Jane Stirling!
Ostatni fortepian, na którym tworzył Fryderyk Chopin był pieczołowicie przechowywany przez dzieci i wnuki siostry kompozytora, by ostatecznie zostać zakupionym przez Muzeum Narodowe w Warszawie w 1924 roku. Po upadku Powstania Warszawskiego w 1944 roku instrument została wywieziony przez niemieckich okupantów do Austrii.
Ta cenna pamiątka po Chopinie powróciła do Warszawy 24 kwietnia 1946 roku. W latach pięćdziesiątych instrument był przez jakiś czas prezentowany w Żelazowej Woli, po czym w 1958 roku został przekazany przez Muzeum Narodowe w depozyt, by ostatecznie stać się własnością Towarzystwa im. Fryderyka Chopina. Od 2005 roku fortepian jest depozytem w Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina.
Renowacja fortepianu Fryderyka Chopina
Ostatni fortepian Fryderyka Chopina przeszedł już jedną renowację pod koniec lat 50. Wymieniono wówczas struny, kołki, okleiny młotków oraz polakierowano skrzynię. Niestety struny, które wstawiono było współczesne, wykonane ze stali wysokowęglowej o silnym naciągu, co zmieniło oryginalną barwę dźwięku instrumentu!
Obecna renowacja fortepianu jest skutkiem szczegółowego jego badania, zleconego przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych LANBOZ. Oględzin fortepianu dokonał również prof. Benjamin Vogel – muzykolog, instrumentoznawca w zakresie budownictwa fortepianów i lutnictwa. Wykonane ekspertyzy potwierdziły konieczność przeprowadzenia kolejnych prac remontowych. Podjął się ich amerykański znawca fortepianów historycznych, Paul McNulty.
Prace renowacyjne ostatniego fortepianu Fryderyka Chopina obejmują regulację mechaniki oraz wymianę strun na bliższe tym, których używał polski kompozytor. Będą to struny podobne do tych stosowanych w wytwórni Pleyela w I połowie XIX wieku. Dzięki dobremu stanowi zachowania zdecydowanej większości elementów (na fortepianie przez prawie sto lat, poza nielicznymi wyjątkami, nikt nie grał) istnieje realna szansa na pełne przywrócenie walorów instrumentu, a w szczególności jego oryginalnego brzmienia.
Prace zespołu Paula McNulty’ego odbywają się w Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie i mogą być obserwowane przez zwiedzających w godzinach 11.00-19.00. Potrwają do 12 grudnia.
/jn/
Źródło: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina
Foto: J. Mozolewski / Narodowy Instytut Fryderyka Chopina
