127. rocznica urodzin Mariana Walentynowicza
127 lat temu, 20 stycznia, w Petersburgu, w roku 1896, urodził się Marian Walentynowicz, twórca wizerunku Koziołka Matołka. Matołek kojarzony jest z pisarzem Kornelem Makuszyńskim, jednak wizerunek postaci wymyślił Walentynowicz w 1932 r. na prośbę wydawcy Jana Stanisława Gebethnera. Gdy postać koziołka powstała, obaj panowie namawiali Makuszyńskiego do napisania jego przygód. Marian Walentynowicz miał w głowie zarys fabuły: Koziołek Matołek miał udać się w podróż wzorowaną na osobistych wyprawach Walentynowicza.
Koziołek Matołek obchodzi w tym roku 90. urodziny i z tej okazji Muzeum Karykatury w Warszawie zaprasza na wystawę dla dzieci pt. „Fikaj z Koziołkiem Matołkiem”. Wystawę można obejrzeć do 19 marca 2023 r. Szczegóły: wystawa Fikaj z Koziołkiem Matołkiem
Oprócz Koziołka Matołka Walentynowicz zilustrował m.in.: Walenty Pompka na wojnie, Przygody profesora Biedronki, Awantury i wybryki małej małpki Fiki-Miki, Legendy Krakowskie.
Marian Walentynowicz, polski rysownik, architekt, pisarz, uznawany jest za prekursora komiksu w Polsce. Jego życie było niezwykle barwne i pełne różnych wydarzeń. Będąc w Petersburgu, podczas rewolucji, stanął przed plutonem egzekucyjnym. Cudem przeżył. Z powodu podróżniczej pasji, studia na wydziale architektury w Warszawie kończył 17 lat.
Jego pracą dyplomową był projekt obrotowego lotniska na skrzyżowaniu Al. Jerozolimskich i ul. Marszałkowskiej. Gdy zapytano go o to, jak lotnisko ma się obracać, Walentynowicz odpowiedział, że na łożyskach rtęciowych. Tyle, że o takich łożyskach nikt nie słyszał.
Mówił o sobie, że wygląda jak nóż z profilu. Dlaczego? Ponieważ był bardzo szczupły, wysoki. Miał niesamowite poczucie humoru i był krytyczny wobec siebie. Zawsze miał przy sobie ołówek, ciągle coś rysował – był to sposób Walentynowicza na „zapisywanie” tego, co mu się w życiu przytrafiło.
Podczas II wojny światowej był korespondentem wojennym przy 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Zaprojektował znak Cichociemnych. Wojenne wspomnienia opisał w książce „Wojna bez patosu”.
Nie wszyscy wiedzą o tym, że Marian Walentynowicz był także ilustratorem nut do piosenki „Chodź na Pragę”, przeboju z rewii Uśmiech Warszawy wystawionej w stołecznym teatrze Morskie Oko w 1930 roku. Słowa nieoficjalnego hymnu Pragi napisał Tadeusz Stach, muzykę Artur Gold.
Na ilustracji widać muzyka grającego na harmonii, w tle panoramę Wisły i Most Kierbedzia.
Marian Walentynowicz zmarł 26 sierpnia 1967 r. w Warszawie. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim.
Na stronie Polskiego Radia można posłuchać wspomnień Joanny Kisielewskiej i Wojciecha Walentynowicza dotyczące Mariana Walentynowicza: archiwalne wypowiedzi Mariana Walentynowicza
/om/
Źródło: polonika.pl, .polskieradio.pl, staremelodie.pl, UM
Foto: ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
