Każde polskie święta niosą ze sobą niepowtarzalny nastrój. Niby są one obchodzone na świecie, ale wyglądają zgoła inaczej u nas.  Już okres poprzedzający od Niedzieli Palmowej – zwany czasem oczekiwania – ma swój niepowtarzalny urok i nastrój. Nasze święta Wielkanocne kojarzą się nam niezmiennie z kurczaczkami i zajączkami na kartach pocztowych, dekoracjach, plakatach oraz wszelkich akcesoriach i produktach świątecznych. Wyprzedza je sprzedaż gałązek wierzbowych zdobnych w kwitnące biało mechate kwiaty, nazywane baziami. […]

Wyobrażając sobie walki powstańcze myślimy z reguły o żołnierzach – mężczyznach. Tymczasem w okresie Powstania Styczniowego to kobiety odgrywały niebagatelną rolę m.in. w procesie agitacji powstańczej czy w zbieraniu datków. To kobiety były symbolem powstańczego zrywu. Ubierając się w czarne sukienki, czyli nosząc żałobne barwy wyrażały protest przeciwko rosyjskim represjom. Skąd wzięła się czarna sukienka? Po pogrzebie pięciu manifestantów (zabitych przez Rosjan) w lutym 1861 r., kobiety postanowiły nosić czarne, żałobne […]

Powstanie Styczniowe było inne od wcześniejszych insurekcji z okresu rozbiorów. Walki były prowadzone przez nieregularną, partyzancką armię, a działaniom powstańczym towarzyszyła m.in. kolej, w tym linia Warszawsko-Petersburska. Już na samym początku powstania linie kolejowe w Królestwie Polskim były areną ważnych wydarzeń. Kolejarze szmuglowali broń dla powstańców, przewozili tajną pocztę, jak i samych powstańców. W kolejowych warsztatach m.in. w Warszawie produkowano białą broń. Co łączy Pragę z Powstaniem Styczniowym 24 stycznia 1863 r. […]

127 lat temu, 20 stycznia, w Petersburgu, w roku 1896, urodził się Marian Walentynowicz, twórca wizerunku Koziołka Matołka. Matołek kojarzony jest z pisarzem Kornelem Makuszyńskim, jednak wizerunek postaci wymyślił Walentynowicz w 1932 r. na prośbę wydawcy Jana Stanisława Gebethnera. Gdy postać koziołka powstała, obaj panowie namawiali Makuszyńskiego do napisania jego przygód. Marian Walentynowicz miał w głowie zarys fabuły: Koziołek Matołek miał udać się w podróż wzorowaną […]

Zwyczaj strojenia choinki na Święta Bożego Narodzenia pojawił się w XVIII wieku. Niektórzy twierdzą, że nawet o wiek wcześniej. Do nas zwyczaj ten przywędrował wraz  Prusakami na przełomie XVIII i XIX wieku. Natomiast najpiękniejsza z kolęd, którą my Polacy znamy pod tytułem „Cicha noc”, w świecie nazywana jest „Pieśnią z nieba” albo „Kolędą Tyrolską”, choć wcale nie powstała w Tyrolu. W istocie pochodzi z Niemiec i  zaczyna się od słów: Stille Nacht, Heilige […]

Wiosną i latem 1860 r. w Żeraniu doszło do dwóch niemal identycznych zbrodni – poderżnięcia gardła nieletnim dorożkarzom, którym następnie zrabowano jednokonne pojazdy i ubrania. Mimo zebrania dokładnych rysopisów sprawców nie wykryto. 9 kwietnia 1860 r. w Żeraniu, niedaleko szosy modlińskiej, znaleziono ciało młodego mężczyzny z poderżniętym gardłem. Śledczy ustalili, że był to 16-letni Adolf Kuligowski – syn praskiego dorożkarza. Dwa dni wcześniej na polecenie ojca odwiózł jednokonną bryczką nieznanego pasażera […]

Na cmentarzu kamionkowskim pochowanych zostało wiele pokoleń mieszkańców wsi Kamion i Skaryszew, a później Grochowa i Pragi. Znaleźli tu wieczny spoczynek również żołnierze Powstania Listopadowego, Insurekcji Kościuszkowskiej i obrońców Pragi z 1794 r. oraz ofiar bitew szwedzkiego Potopu z lipca 1656 r. na prawym brzegu Wisły. Widok na XIX-wieczną dzwonnicę i zachowaną kwaterę grobów familijnych – listopad 2022 r. Kamionkowska nekropolia jest jedynym zachowanym w Warszawie cmentarzem przykościelnym. Do drugiej połowy XVII w. […]

  Ile osób zdaje sobie sprawę, że na jednym z bardziej znanych placów Pragi Południe, na Placu Szembeka, stoi świątynia, która jest pomnikiem upamiętniającym bohaterów Powstania Listopadowego? Kościół pw. Najczystszego Serca Maryi prawdopodobnie nie powstałby, gdyby nie bohaterska determinacja jego pierwszego proboszcza księdza Jana Sztuki. Jak ksiądz Sztuka nie lada sztuki dokonał W 1924 r. z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Grochowa (TPG) rozpoczęła się budowa kościoła na Grochowie. Księdzem przydzielonym […]

Gdy w 1918 roku Polska odzyskiwała niepodległość doczekało jej dopiero piąte pokolenie tych, którzy pod koniec XVIII wieku stracili swoje państwo. Gdy w 1772 roku doszło do pierwszego rozbioru Polski, fakt ten był bolesny dla świadomych swojej polskiej tożsamości warstw szlachty. Ówczesnemu chłopu było wszystko jedno. Nie interesowała go polityka. Nieważne było, kto rządzi krajem, w którym mieszka. A to przecież chłopstwo było największą warstwą społeczną. I nawet, jeśli […]

Zespół budynków Instytutu Weterynaryjnego, pierwszej wyższej uczelni w prawobrzeżnej Warszawie, został wybudowany w latach 1898–1900 na polach pamiętnej bitwy grochowskiej 1831 r. według projektu Władimira Pokrowskiego. Nieopodal, przy ulicy Terespolskiej, został wzniesiony pomnik poświęcony carskim żołnierzom poległym w tej bitwie, a zniszczony po opuszczeniu przez Rosjan Warszawy podczas I wojny światowej. Instytut Weterynaryjny, jako wyższa uczelnia kształcąca weterynarzy, został utworzony w Warszawie w 1889 roku. Był […]