Ludzkie szczątki odnalezione w miejscu dawnego więzienia Toledo
Foto: Biuro Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej
24 lipca 2023 r. Biuro Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej odnalazło ludzkie szczątki w miejscu dawnego więzienia Toledo. Odkrycie miało miejsce w trakcie prac poszukiwawczych na terenie osiedla przy ul. Namysłowskiej na Pradze Północ.
„Toledo”
Odnaleziona osoba to najprawdopodobniej ofiara terroru komunistycznego, zmarła lub zamordowana w istniejącym w tym miejscu w latach 1944-1956 więzieniu karno-śledczym Warszawa III znanym jako „Toledo”.
„Toledo” mieszczące się przy ul. 11 listopada, było głównym komunistycznym więzieniem w Warszawie przez trzy powojenne lata. Od 1945 do 1956 r. NKWD i UB represjonowały w tym miejscu żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych, Narodowej Organizacji Wojskowej, Ruchu Oporu AK, członków Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, a także młodzież – uczestników antykomunistycznego oporu. Ofiarami więzienia byli mężczyźni i kobiety.
Egzekucje w „Toledo” odbywały się na dziedzińcu, poza budynkiem więziennym, w załomie muru pokrytego smołą, nad którym zamontowano szynę do wieszania skazańców, a także w karcerze – w piwnicach, których ściany także były obłożone smołą.
W więzieniu „Toledo” miejscu zostali najprawdopodobniej zamordowani: ppłk Lucjan Szymański „Janczar” – komendant Podokręgu AK „Warszawa-Wschód”, mjr Stanisław Ostwind-Zuzga – komendant Podokręgu AK Warszawa-Wschód”, mjr Jan Szklarek „Kotwicz” – komendant Okręgu Białostockiego NZW, sześciu partyzantów z Okręgu Lubelskiego NSZ-NZW na czele z mjr. Zygmuntem Wolaninem i Waldemarem Baczakiem ps. „Mały” – żołnierzem pułku „Baszta” w czasie Powstania Warszawskiego.
Szczątki przy placu zabaw dla dzieci
W latach osiemdziesiątych więzienie wyburzono, a na jego miejscu postawiono osiedle wraz z placem zabaw. Grób odkryto w sąsiedztwie jednego z bloków, na terenie placu zabaw dla dzieci. Do tej pory, we wspomnianej lokalizacji odnaleziono szczątki prawie 30 osób. Wszystkie szkielety był niedbale złożone lub uszkodzone, co mogło być wynikiem budowy infrastruktury ziemnej.
Miejsca do badań archeologicznych typowano na podstawie relacji o zbrodniach przekazywanych nielegalnie do Społeczno-Kościelnego Komitetu Uczczenia Ofiar Terroru Władzy z lat 1944-1956. Komitet powstał z inicjatywy ks. Józefa Maja, proboszcza parafii pw. św. Katarzyny w Warszawie.
– W ciągu kilku lat Komitet zgromadził liczne i bezcenne źródła dokumentujące bezmiar zbrodni popełnionych przez komunistów, w tym tych dokonanych w więzieniu „Toledo” – czytamy na stronie Instytutu Pamięci Narodowej.
Tegoroczne prace przy ul. Namysłowskiej będą prowadzone do końca lipca 2023 r.
Źródło: poszukiwania.ipn.gov.pl
Warszawski Lokalny Portal Informacyjny Mieszkaniec
