Prawnik radzi – Jakie warunki trzeba spełniać, aby uzyskać rentę po zmarłym?
Czytelnicy pytają – radca prawny
Marcin Kluś odpowiada.
Jakie warunki muszę spełniać, aby uzyskać rentę po zmarłym mężu i jaka będzie jej wysokość? Czy rentę rodzinną można łączyć z innymi świadczeniami?
Na wstępie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 65 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Prawo do renty rodzinnej przysługujące wdowie reguluje art. 70 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku. Zgodnie z tym przepisem wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej. Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania w/w osób. Wdowa, która nie spełnia w/w warunków i nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez okres jednego roku od chwili śmierci męża albo w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża. Zgodnie z art. 73 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku, renta rodzinna wynosi: 1) dla jednej osoby uprawnionej – 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 2) dla dwóch osób uprawnionych – 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 3) dla trzech lub więcej osób uprawnionych – 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Organ rentowy, w oparciu o zgromadzoną dokumentację dotyczącą ubezpieczonego, jest zobowiązany badać uprawnienia do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, jakie przysługiwałyby zmarłemu w dacie śmierci, oraz ich wysokości i ustalić rentę rodzinną po świadczeniu przysługującym w najkorzystniejszej wysokości. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która w razie konieczności dzielona jest w równych częściach między uprawnionych. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Powyższe jednak nie dotyczy prawa do dodatku pielęgnacyjnego oraz dodatku dla sieroty zupełnej. Dodatki te przysługują osobom uprawnionym (art. 75 i 76 w/w Ustawy), niezależnie od przyznanej renty rodzinnej.
