Z herbem czy bez herbu?
Sześć warszawskich dzielnic po prawej stronie Wisły posiada własne herby. Wyjątkiem jest Praga-Południe, która korzysta z logo Warszawy. Herby swoją symboliką nawiązują przede wszystkim do historii poszczególnych dzielnic, do byłych właścicieli lub przemysłu. Najstarszym dzielnicowym herbem są insygnia Pragi Północ.
Białołęka
Herb Białołęki to połączenie dwóch dawnych miejscowości – Tarchomina oraz Białołęki. Stąd dwupolowość w jego wyglądzie. Wygląd herbu nawiązuje takim rozwiązaniem do historii ziem tworzących dzielnicę. Zielone pole ze snopkiem jest symbolem tradycji rolniczych, natomiast pole złote z lwem symbolizuje miejski charakter. Snopek pochodzący z herbu Wazów przypomina o tym, iż Białołęka stanowiła własność Jana Kazimierza. Lew w baszcie odnosi się do herbu Prawdzic rodziny Gołyńskich, którzy przez wiele lat byli właścicielami Tarchomina oraz Białołęki. Topór w lwich łapach występuje jako narzędzie sprawiedliwości, obrony swobody i wolności. Topór jest herbem rodziny Ossolińskich, która przyczyniła się do rozwoju Tarchomina. W herbie użyto barw heraldycznych. Herb i flaga zostały przyjęte w 1995 r.
Praga-Południe
Dzielnica, jako jedyna po prawej stronie Wisły, nie posiada herbu. Posługuje się herbem m.st. Warszawy lub logo Zakochaj się w Warszawie na Pradze Południe. Dwanaście lat temu Rafał Wodzicki złożył propozycję herbu opartego o herb Kamiona, która została pozytywnie zaopiniowana przez heraldyka. Konkurs plastyczny „Herb dla Pragi Południe” był projektem w ramach budżetu obywatelskiego w 2018 r., ale nie został wybrany w głosowaniu. Czy Praga-Południe nie chce mieć własnego herbu?
Praga-Północ
Herbem dzielnicy są insygnia dawnego miasta Praga. Jest to jeden z najbardziej różnorodnych herbów w Polsce, którego wizerunek nawiązuje do aktu lokacyjnego nadanego miastu 10 lutego 1648 r. przez Władysława IV. Składa się z trzech części: 1. Matki Boskiej z dzieciątkiem objawionej w Domku Loretańskim przez aniołów; 2. godła Michała Działyńskiego, założyciela miasta – czyli rodzinnego herbu Ogończyk oraz godła biskupiego – infuły po lewej i pastorału po prawej stronie; 3. herbu kapituły kamienieckiej – dwa klucze (symbole św. Piotra i Pawła) skierowane zębami do dołu i miecz niemiecki skierowany ostrzem do góry.
Trzy części herbu stanowią całość i są otoczone zielonym wieńcem laurowym (obecnie w dolnej części), który symbolizuje nadzieję i zwycięstwo wiary Chrystusa nad innymi religiami.
Rembertów
Herb przyjęto w 1996 r. Złoty (żółty) i czerwony kolor nawiązują do kolorów herbu Warszawy, symbolizują także piaski mazowieckie oraz krew przelaną w Rembertowie.
Na górze herbu widoczne jest godło herbu Syrokomla, jako nawiązanie do hr. Emanuela Bułhaka, właściciela Nowego Rembertowa. Miecz nawiązuje do wojskowych tradycji dzielnicy. Liście dębowe oznaczają męstwo i upamiętniają III Rejon ZWZ-AK „Dęby” VII Obwodu „Obroża”.
Targówek
Herb obowiązuje od 1997 r., jest tarczą trójdzielną w rosochę. W górnym polu widoczna jest waga kupiecka nawiązująca do tradycji handlowych. W dolnym polu lewym znajduje się herb Szreniawa. Posługiwał się nim marszałek Stanisław Lubomirski, który w 1740 r. nadał nazwę Targówek. Lubomirski to dawny właściciel Targówka. W prawym polu znajduje się miecz symbolizujący obronę i sprawiedliwość. Według heraldyki, tynktura (barwa) czerwona symbolizuje waleczność i hart ducha, złota (żółta) natomiast wiarę, mądrość i doskonałość.
Wawer
Herb ustanowiono w 1999 r. Tarcza herbu jest dwudzielna. Z jednej strony widoczny jest dąb zielony o siedmiu liściach i czterech żołędziach, który nawiązuje do pomnikowych dębów dzielnicy.
W drugim polu mamy majuskułę „W” na czerwonym murze. Jest to nawiązanie do zbrodni wawerskiej z 27 grudnia 1939 r., w trakcie której Niemcy rozstrzelali 107 Polaków. To wydarzenie spowodowało powstanie podziemnej organizacji „Wawer”.
Wesoła
Herb podzielony jest na dwa pola: pole białe (srebrne) ze złotym kręgiem symbolizuje słońce, pole złote (żółte) nawiązuje do koloru 1. Praskiego Pułku Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Pułk ten stacjonował w Wesołej.
Na środku herbu widoczne są trzy liście dębowe, zielone oraz środkowy czerwony. Herb nawiązuje w ten sposób do okolicznej topografii oraz przyrody. Ponad 50 proc. terenu dzielnicy zajmują lasy. Herb obowiązuje od 1989 r.
Herby miejskie
Druga połowa XIII wieku to czas, w którym zaczęły kształtować się prawa miejskie, a wraz z nimi herby miejskie. Herb jest charakterystycznym znakiem miejskim, skonstruowanym na wzór znaku terytorialnego, właściciela miasta wg określonych reguł heraldycznych. Początkowo wizerunki herbu były umieszczane na pieczęciach (bez tarcz herbowych). Kto decydował o wyborze herbu? Wójt lub rada miasta, rzadziej monarcha. W przypadku miast stanowiących własność prywatną, miasto otrzymywało herb jego posiadacza. Gdy miasto przechodziło w ręce innej osoby, zmieniał się herb na symbol związany z nowym właścicielem miasta. Obecnie herby w Polsce mogą być tworzone zgodnie z ustawą z 21.12.1978 r. o odznakach i mundurach.
Nazwa herb wywodzi się od niemieckiego słowa „Erbe” oznaczającego dziedzictwo. Natomiast kształt herbu wywodzi się od tarczy rycerskiej. Białołęka, Rembertów, Wawer, Targówek oraz Wesoła mają tarcze hiszpańskie. Herb Pragi Północ nawiązuje kształtem do tarczy polskiej.
Tynktura herbu
W konstrukcji herbów ważna jest tynktura, czyli barwa. W heraldyce, od XVI w. używano głównie barw czystych: niebieskiej, czerwonej, zielonej oraz czarnej. Pojawiały się także barwy: purpurowa, brunatna, szara (stalowy) oraz cielista. Dodatkowymi kolorami są tynktury metali: złota i srebra.
Co symbolizują kolory użyte w herbie?
Biały to uczciwość, prawda, pokora i czystość. Zielony symbolizuje nadzieję, radość i honor. Złoty to szlachetność, życzliwość oraz inteligencja. Natomiast kolor czerwony to odwaga i waleczność.
/om/
