Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego przy ul. Kawęczyńskiej wymaga remontu
30 czerwca 1904 r., księżna Maria Radziwiłłowa otrzymała od Achille Rattiego, przyszłego papieża Piusa XI, błogosławieństwo na budowę bazyliki pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa. Fundatorem kościoła był mąż Marii, Michał Piotr Radziwiłł, jednak to księżna była inicjatorką budowy. Świątynia miała powstać na wzór bazyliki św. Pawła za Murami w Rzymie. Błogosławieństwo, napisane przez papieża odręcznie, jest przechowywane w archiwum parafii NSJ.
W 1905 r. car Mikołaj II wydał ukaz pozwalający na tworzenie nowych parafii. Był to czas odnowy życia eklezjalnego w Polsce. W wyniku decyzji budowa kościoła mogła się rozpocząć, co nastąpiło w roku 1907.
Projekt konstrukcji bazyliki pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa został wykonany przez inżyniera Kazimierza Grabowskiego, prekursora stosowania żelbetu. Projekt kościoła wykonał Łukasz Wolski. Wybuch I wojny światowej w 1914 r. przerwał etap prac nad budową świątyni. Wznowiono je w roku 1919 pod kierunkiem Hugona Kudery, który wprowadził zmiany w pierwotnym projekcie m.in. redukując boczne aneksy oraz wieżę. Modyfikacja projektu doprowadziła do sporu pomiędzy projektantami, który musiał rozstrzygać sąd arbitrażowy przy Kole Architektów w Warszawie.
25 października 1919 r. parafię Najświętszego Serca Jezusa erygował kardynał Aleksander Kakowski. Dekret nabrał mocy 1 listopada 1919 r., a jego wykonawcą był ks. Ignacy Kłopotowski.
Nuncjusz papieski Achille Ratti, przyszły papież, powiedział o kościele „La piú bella chiesa in Polonia” – „Najpiękniejszy kościół w Polsce”. Już jako papież Pius XI, 23 stycznia 1923 r., nadał świątyni zaszczytny tytuł Bazyliki Mniejszej.
16 września 1923 r. konsekracji bazyliki dokonał kardynał prezbiter Aleksander Kakowski. Co ciekawe, kilka lat wcześniej, 28 października 1919 r., Kakowski udzielił święceń biskupich Anchillemu Rattiemu, nuncjuszowi apostolskiemu w Polsce.
– Życzeniem księżnej Marii Radziwiłłowej było, by świątynia NSJ na Pradze była też centrum wychowawczym dla dzieci i młodzieży, dlatego też zabiegała, początkowo bezowocnie, by parafię NSJ przejęli salezjanie – czytamy na stronie bazyliki.
Było to możliwe dopiero po śmierci księżnej, która w testamencie cały swój majątek zapisała kardynałowi Augustowi Hlondlowi, Prymasowi Polski. Ten zrezygnował z darowizny na rzecz kardynała Kakowskiego. 18 listopada 1931 r., kardynał, szanując wolę księżnej, przekazał na wieczne czasy parafię i bazylikę salezjanom.
Świątynia nie miała większych zniszczeń podczas II wojny światowej. W 1965 r. została wpisana do rejestru zabytków.
Podobieństwo świątyni do rzymskiej bazyliki dotyczy części wnętrza budynku. Kościół ma dwie kondygnacje, poprzedzony jest portykiem złożonym z 10 kolumn usadowionym na wysokim stylobacie (górnej powierzchni kamiennej podstawy). 24 kolumny, znajdujące się wewnątrz kościoła, wykonano pierwotnie dla bazyliki św. Pawła za Murami wiecznego miasta. Ponieważ okazały się być za krótkie, zostały kupione przez Marię Radziwiłłową na potrzeby bazyliki pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa.
Do elewacji przylega pięciokondygnacyjna wieża zbudowana w latach 1998-1999, w której umieszczono ufundowany przez księżną dzwon.
„Najpiękniejszy kościół w Polsce”, Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego przy ul. Kawęczyńskiej 53, po stu latach od konsekracji wymaga remontu. Towarzystwo Salezjańskie Inspektoria im. św. Stanisława Kostki, właściciel kościoła, prowadzi od kilku lat program przywrócenia bazylice dawnej świetności.
W maju br. rozpoczęły się prace renowacyjne górnej części elewacji frontowej oraz schodów wejściowych. Zdegradowane tynki zostaną skute, usunięte będą zanieczyszczenia mikrobiologiczne. Zostaną także wykonane prace sztukatorskie zdobień gzymsu, listew dekoracyjnych i reliefu. Ubytki tynku zostaną uzupełnione, wzmocnione, zagruntowane i pomalowane. Kamienne powierzchnie zostaną oczyszczone ze szkodliwych czarnych, korozyjnych nawarstwień. Będą także przeprowadzone zabiegi niszczenia glonów i drobnoustrojów. Wtórne zaprawy cementowe zostaną usunięte, ubytki kamienia i fugi uzupełnione. Całość kamienia będzie wzmocniona i zahydrofobizowana. Przewidziana jest także wymiana zniszczonych obróbek blacharskich i orynnowania.
Zakończenie prac planowane jest na początek października 2023 r. Wsparcie udzielone w formie dotacji przez m.st. Warszawy wynosi 250 000 zł.
/om/
Źródło: UM, Stołeczny Konserwator Zabytków, bazylika.salezjanie.pl
Foto: Stołeczny Konserwator Zabytków
