Budynek administracyjny Drucianki z nakazem konserwatorskim
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków nakazał przeprowadzenie prac konserwatorskich oraz robót budowlanych w celu zabezpieczenia zabytkowego budynku administracyjnego, który wchodzi w skład zespołu budowlanego dawnej Fabryki Drutu, Sztyftów i Gwoździ, tzw. Drucianki.
XIX-wieczny budynek położony jest przy ul. Objazdowej 1. Na zdjęciach widać powybijane szyby, uszkodzoną elewację, wypadające cegły oraz zniszczone ogrodzenie. Nieruchomość była wielokrotnie okradana przez „złomiarzy” z metalowych elementów. Stowarzyszenie Mieszkańców Michałowa trzynaście lat temu zwracało się do Stołecznego Konserwatora Zabytków z prośbą o przeprowadzenie kontroli w budynku. Inspekcja w tamtym czasie nie mogła zostać podjęta z powodu braku wpisu obiektu do rejestru zabytków. Pojawił się także problem ze skontaktowaniem się z dwojgiem wietnamskich właścicieli do których należał m.in budynek remizy czy hala produkcyjna. Pozostała część budynków należała do miasta oraz PKP. Procedurę wpisu „Drucianki” na listę zabytków wszczęła w 2010 r. Barbara Jezierska, ówczesna wojewódzka konserwator zabytków.
Drucianka w rejestrze zabytków
31 sierpnia 2010 r. wydano decyzję o wpisanie do rejestru zabytków zespołu budowlanego dawnej Fabryki Drutu, Sztyftów i Gwoździ „Drucianka” wraz z otoczeniem. Zespół składał się z hali głównej, galwanizerni, magazynu, dawnych stajni, budynku portierni oraz budynku administracyjnego.
Aktualnie wydana decyzja (informacja opublikowana 26 maja 2023 r.) ma rygor natychmiastowej wykonalności, a wykonanie niezbędnych prac ma zapobiec dalszemu niszczeniu zabytku. Za brak wykonania prac zawartych w decyzji grożą kary finansowe.
Zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. (z późniejszymi zmianami) o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Art. 107e:
- Kto wbrew obowiązkowi nie wykonuje zaleceń pokontrolnych, o których mowa w art. 40 ust. 1, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do 50 000 zł.
- Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada w drodze decyzji organ ochrony zabytków, który wydał zalecenia pokontrolne.
Prawo przewiduje nałożenie kar już za sam brak powiadomienia o uszkodzeniu, zniszczeniu czy zagrożeniu dla zabytku. Wpływy z kar pieniężnych, o których mowa odbywa się na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków.
Historia Drucianki
Warszawska Fabryka Drutu, Sztyftów i Gwoździ „Drucianka”, a właściwie Belgijska Spółka Akcyjna Warszawskiej Fabryki Drutu, Sztyftów i Gwoździ, została zbudowana w roku 1899. Przedsiębiorstwo, na terenie Królestwa Polskiego, stało się głównym producentem gwoździ, łańcuchów, metalowej siatki oraz drutu kolczastego.
„Drucianka” była nie tylko firmą produkującą, stała się również ośrodkiem ruchu robotniczego i miejscem strajków przeciwko złym warunkom pracy. Fabryka współpracowała ze znajdującą się w pobliżu (przy obecnej ul. Wojnickiej) cynkownią. W okresie międzywojennym pracowało w niej ok. 400 osób.
Na początku II wojny światowej „Drucianka” została zbombardowana, część budynków uległa zniszczeniu, a część utraciła dachy na skutek pożaru.
W roku 1940 na terenie fabryki ukazywała się gazeta konspiracyjna. Niestety ta informacja została doniesiona na gestapo przed konfidenta (włącznie z przekazaniem listy robotników czytających pismo), co skutkowało aresztowaniem ponad 30 osób, w tym najsłynniejszego pracownika Karola Wójcika. 10 marca 1951 r. przy bramie wmurowano tablicę informującą o tym, że w tej fabryce, w latach 1909-1940 pracował i walczył Karol Wójcik, który został zamordowany w Oświęcimiu 10 marca 1941 r.
Podczas Powstania Warszawskiego, w trakcie ewakuowania fabryki przez Niemców, pracownicy ukryli przed grabieżą i zniszczeniem pasy transmisyjne, smary, cynk, ołów, silniki elektryczne, a także wagony z węglem oraz drutem.
Po wojnie „Drucianka” została znacjonalizowana. Fabryka przyjęła nazwę „Warszawska Fabryka Drutu i Gwoździ im. Karola Wójcika”. W roku 1952 został zmieniony profil produkcyjny, od tego momentu zakład funkcjonował jako „Warszawska Fabryka Sprężyn im. Karola Wójcika” specjalizujący się w produkcji sprężyn dla przemysłu lotniczego, rolniczego oraz motoryzacyjnego (jednym z odbiorców był nieistniejąca FSO „Żerań”). Jeszcze w połowie lat 90. XX wieku, produkowano w fabryce sprężyny dla potrzeb fabryki FSO-Daewoo.
„Drucianka” funkcjonowała do roku 2000 r. Została zamknięta po 101 lat działalności.
Do 2025 r. na terenie dawnej fabryki ma powstać kompleks „Drucianka Campus”. Teren ma być zagospodarowany przez nowego właściciela obiektów Drucianki, jednocześnie współinwestora odpowiedzialnego za budowę „Konesera”, firma Liebrecht&Wood.
Zabytkowe obiekty (hala główna, galwanizernia, magazyn, dawne stajnie, portiernia oraz budynek administracyjny), w tym komin fabryczny, mają być zachowane i wkomponowane w nowe budynki handlowe, usługowe i biurowe.
Karol Wójcik (28.10.1883-10.03.1941) – działacz polskiego ruchu robotniczego. Organizator strajków robotników branży metalowej, za co był represjonowany i w 1907 r. zesłany na Syberię. W latach 1921-1929 członek zarządu Kasy Chorych m.st. Warszawy. W latach 1933-1936 przewodniczący oddziału Warszawa Praga Związku Robotników Przemysłu Metalowego. W okresie powojennym „Drucianka” nosiła jego imię. Podobnie jak obecna ulica ks. Ignacego Kłopotowskiego (w latach 1949-1991).
/om/
Źródło: własne, mwkz.pl
Foto:
Drucianka: Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
Tablica – wikimedia.org autor Mateusz Opasiński
Karol Wójcik – Karol Wójcik Foto wikimedia.org Źródło Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1965, Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika Stolica, Warszawa 1964, p.92
