Chrońmy gawrony!
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP) apeluje do Ministra Klimatu i Środowiska o zmiany w prawie prowadzące do objęcia ochroną ścisłą gawronów. Przygotowało już petycję w tej sprawie i zbiera pod nią podpisy. Bowiem liczebność tych ptaków w naszym kraju systematycznie spada, choć kiedyś było ich bardzo dużo.
Inteligentny i coraz rzadszy gawronów
Gawrony (Corvus frugilegus) zaliczane są do rodziny krukowatych (Corvidae), do której należą również znane wszystkim wrony, kawki, sroki i – rzadziej u nas spotykane – kruki. Gawrony widział chyba każdy, są to bowiem ptaki chętnie przebywające w miastach, gdzie znajdują dobre warunki do życia i wychowywania piskląt. (Tak na marginesie, zwierzęta, które przystosowały się do życia w bliskim sąsiedztwie ludzi, np. w miastach, nazywamy synantropijnymi.)
Podobnie, jak ich kuzyni z rodziny krukowatych, gawrony są ptakami o wysokiej inteligencji. Między innymi dlatego tak dobrze sobie radzą w różnych środowiskach. Potrafią nawet posługiwać się prymitywnymi narzędziami! Na przykład patykami, by wydobyć z jakiejś szczeliny smakowity kąsek. Stwierdzono również, że potrafią liczyć do pięciu. Oczywiście nie robią tego jak ludzie, nie znają bowiem liczb. Wiedzą jednak, jak rozpoznać liczbę przedmiotów. W testach potrafiły na podstawie liczby sygnałów dźwiękowych znaleźć pojemnik oznaczony taką samą liczbą kropek.
Niestety ten inteligentny ptak zagrożony jest w Polsce wyginięciem. Według danych Monitoringu Ptaków Polski, realizowanego w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska prowadzonego przez GIOŚ, liczebność gawronów spadła w ciągu ostatnich 15 lat o 57%. To obecnie jeden z najszybciej zmniejszających liczebność gatunków ptaków w naszym kraju. W Czerwonej liście ptaków Polski krajową populację gawrona uznano za narażoną na wyginięcie (vulnerable, VU). W 2021 roku gawron znalazł się w Czerwonej liście gatunków zagrożonych w Europie, także ze statusem VU.
Główną przyczyną spadku liczebności populacji gawronów jest kurczenie się ich naturalnych siedlisk, czyli śródpolnych zadrzewień czy zagajników na terenach rolnych oraz kęp drzew w dolinach rzecznych. Oczywiście ptaki te żyją również w miastach, gdzie gniazdują w parkach, alejach drzew i na zadrzewionych cmentarzach. Jednakże w Polsce gawrony objęte są ścisłą ochroną tylko poza obszarem administracyjnym miast – w ich obrębie objęte są ochroną częściową. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, § 9. ust. 2, w miastach możliwe jest usuwanie gniazd gawronów z obiektów budowlanych lub terenów zieleni w okresie od 16 października do końca lutego, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne.
W praktyce taki zapis oznacza, że w wyżej wymienionym okresie nie jest wymagana żadna zgoda na usunięcie gniazd, a tego typu praktyki są całkowicie poza kontrolą ornitologów. Równocześnie zapis ten zostawia pole do nadużyć – czytamy na stronie Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. – Dodatkowo władze lokalne występują z wnioskami do regionalnych dyrekcji ochrony środowiska o wydanie zezwolenia na niszczenie siedlisk gawrona będących miejscem rozrodu i/lub odpoczynku, lub na płoszenie ptaków i usuwanie gniazd poza wzmiankowanym okresem. Uzasadnieniem dla takiego działania jest większa jego skuteczność w uniemożliwieniu ptakom gniazdowania w danym miejscu.
Dlatego Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków postanowiło zaapelować do Ministerstwa Klimatu i Środowiska o zmiany w prawie prowadzące do objęcia gawronów ochroną ścisłą. Wiązałoby się to z całkowitym zakazem niszczenia gniazd tych ptaków oraz płoszenia ich. Petycję w tej sprawie można znaleźć i podpisać TUTAJ.
Jak odróżnić gawrony od innych krukowatych
Wiele osób ma problemy z odróżnieniem gawronów od innych krukowatych, zwłaszcza od kawek, wron i kruków. Z odróżnieniem gawronów od srok nikt nie powinien mieć problemów. Gawrony są całe czarne, sroki zaś biało-czarne. Ponadto gawrony są bardziej krępe i masywne od smuklejszych srok.
Sroka
Jeśli chodzi o gawrony, wrony i kawki to ich odróżnienie może sprawiać więcej problemów. Jeśli jednak dokładniej się im przyjrzymy, zauważymy różnice. Przede wszystkim gawrony mają bardziej krępą budowę i potężniejszy dziób od pozostałych wymienionych gatunków. Ich pióra są kruczoczarne. Dodatkowo u dorosłych osobników u nasady dzioba widać wyraźną łysinę.
Wrona
Wrony są smuklejsze od gawronów. Nie są też całe czarne – duża część ich ciała porośnięta jest szarymi piórami. Nie mają również charakterystycznej łysiny u nasady dzioba.
Kawka
Kawki również nie są kruczoczarne – pióra na karku i szyi mają szarawej barwy. Ponadto są drobniejsze i mniejsze od gawronów i wron, mają też stosunkowo mały dziób.
Kruk
A kruki? Te są najbardziej podobne do gawronów. Są jednak od nich dużo większe – gawrony są mniej więcej wielkości gołębi. Kruki nie mają też łysiny u nasady dzioba, choć same dzioby mają potężne i lekko zakrzywione na końcu.
/JPN/
lokalny serwis informacyjny w Warszawie, wiadomości warszawa, gazeta Mieszkaniec
Źródło: OTOP
Foto: Pizabay
