Grochów i Kamionek pełne talentów28 sierpnia 2025, 13:30

Rzemiosło od pokoleń stanowi ważny element tożsamości Grochowa, Kamionka i całej Pragi-Południe.

Od dawna powtarza się, że „na Grochowie i Kamionku zawsze znajdziesz fachowca” – i wciąż jest w tym sporo prawdy. Wiele lokalnych warsztatów to firmy rodzinne, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Krawcowe, zegarmistrzowie, kapelusznicy, tapicerzy czy szewcy oferują dziś nie tylko produkty trwałe i unikalne, ale także alternatywę dla wyrobów masowych. Ich praca jest świadectwem kunsztu, a jednocześnie elementem lokalnej tożsamości, który zasługuje na szczególną troskę.

Dziedzictwo warte ochrony

W 2016 roku Muzeum Warszawskiej Pragi, po dwóch latach badań i kilkudziesięciu wywiadach z rzemieślnikami, przygotowało opracowanie „Reanimacja rzemiosła. Propozycje”. Dokument jasno pokazuje, że lokalne rzemiosło jest nie tylko częścią dziedzictwa kulturowego, ale także wymaga pilnych działań, aby uchronić je przed zniknięciem. Po transformacji ustrojowej liczba zakładów usługowych na Pradze-Południe spadła o około 75%. Wielu obecnych mistrzów to osoby w wieku przedemerytalnym – jeśli nie przekażą swojego kunsztu młodszym, część zawodów może całkowicie zniknąć z mapy dzielnicy. Rzemieślnicy łączą wieloletnie doświadczenie z jakością usług, której nie oferuje masowa produkcja, a rosnące zainteresowanie rękodziełem odpowiada na współczesną potrzebę indywidualizacji i świadomej konsumpcji.

„Rzemieślniczy Grochów” – lokale na preferencyjnych warunkach

Zarząd Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy od lat wspiera lokalnych fachowców. W 2017 roku uruchomiono program „Rzemieślniczy Grochów”, dzięki któremu 24 przedstawicieli zawodów rzemieślniczych – m.in. ceramicy, czapnicy, gorseciarki, krawcowe, introligatorzy, stolarze, tapicerzy czy złotnicy – otrzymało miejskie lokale na wynajem na preferencyjnych warunkach. W tym samym roku powołano Zespół ds. Zachowania Dziedzictwa i Rozwoju Rzemiosła, w skład którego weszli lokalni rzemieślnicy, przedstawiciele Mazowieckiej Izby Rzemiosła, Muzeum Warszawskiej Pragi, organizacji lokalnych oraz urzędnicy z Biura Urzędu Miasta st. Warszawy, Urzędu Dzielnicy Praga-Południe, Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami, Rady Samorządu Mieszkańców Kamionek i Grochów Północny. Efektem kilkuletnich prac stały się rekomendacje dotyczące promocji, edukacji i wsparcia dla rzemiosła, które są stopniowo wdrażane.

Nowe inicjatywy i wsparcie przedsiębiorczych mieszkańców

W 2023 roku Tomasz Kucharski, Burmistrz Dzielnicy Praga-Południe uruchomił kompleksowy program „4P – Prasko Południowa Przestrzeń Przedsiębiorczych”. To inicjatywa, która ma wspiera rozwój firm i tworzy środowisko sprzyjające wymianie doświadczeń między przedsiębiorczymi mieszkańcami. Przedsiębiorcy, w tym rzemieślnicy, mogą bezpłatnie korzystać z konsultacji z zakresu księgowości, marketingu i strategii biznesowych, a także uczestniczyć w szkoleniach tematycznych i warsztatach rozwijających umiejętności miękkie. W każdym miesiącu organizowane są trzy szkolenia, w których bierze udział średnio 100 uczestników – to okazja do zdobywania wiedzy, poznawania dobrych praktyk i wspólnego rozwiązywania problemów biznesowych. Spotkania te budują przedsiębiorczą społeczność, w której rzemieślnicy, właściciele małych firm i osoby planujące własną działalność mogą dzielić się doświadczeniami, inspirować i wspierać nawzajem w rozwoju. Ważną częścią programu jest również integrator przedsiębiorczości – przestrzeń, w której ponad 50 osób miesięcznie korzysta z biurek do pracy, sali szkoleniowej i zaplecza biurowego. Mieszkańcy zyskali dostęp do profesjonalnego miejsca pracy, które sprzyja koncentracji, kreatywności i rozwijaniu projektów.

W 2024 roku w ramach Światowego Dnia Przedsiębiorczości Kobiet w Promie Kultury Saska Kępa spotkało się ponad 120 przedsiębiorczyń, również rzemieślniczki – krawcowe, modystki, renowatorka mebli, mistrzyni cukiernictwa oraz projektantka unikalnych abażurów witrażowych. Dużym zainteresowaniem mieszkańców cieszyły się spacery edukacyjne pn. „Rzemieślnicza Strona Wisły” i „Rzemieślnicy na Grochowie”, na których można było odwiedzić warsztaty, poznać proces powstawania oraz naprawiania wyrobów, czy porozmawiać z ich twórcami.

Przyszłość rzemiosła na Pradze-Południe

Tomasz Kucharski, Burmistrz Dzielnicy Praga-Południe, wraz z Zarządem Dzielnicy nie poprzestaje na dotychczasowych działaniach. Przygotowywane są kolejne inicjatywy wzmacniające południowo-praskie rzemiosło zarówno w wymiarze promocyjnym, jak i edukacyjnym.

Plany obejmują dalszą popularyzację rzemiosła wśród mieszkańców dzielnicy i całej Warszawy, wydarzenia, które zachęcą młodych do nauki rzemieślniczego fachu. Celem jest, aby Grochów, Kamionek i cała Praga-Południe wciąż były miejscem, gdzie fachowiec jest na wyciągnięcie ręki, a jego praca cieszy się szacunkiem i uznaniem.

Rzemiosło – marka Dzielnicy Pragi-Południe

Rzemiosło to nie tylko historia, lecz także realny wkład w jakość życia mieszkańców. Produkty od lokalnych mistrzów to gwarancja jakości, odpowiedzialności i osobistej relacji z rzemieślnikiem. W czasach, gdy trwałość produktów staje się wartością samą w sobie, chcemy pielęgnować tę tradycję i wspierać ludzi, którzy ją tworzą.