Mój ojciec zmarł pół roku temu i ustawowo dziedziczę po nim razem z bratem
Czytelnicy pytają – adwokat Wojciech Lipka odpowiada
Mój ojciec zmarł pół roku temu i ustawowo dziedziczę po nim razem z bratem, który był zawsze w konflikcie z całą rodziną i nie utrzymywał z nami kontaktu. Czy mogę starać się o uznanie brata za niegodnego dziedziczenia?
Niegodność dziedziczenia ma zagwarantować, że z kręgu spadkobierców ustawowych lub testamentowych, zapisobierców zwykłych jak też windykacyjnych oraz osób uprawnionych do zachowku zostaną wyeliminowane osoby, które (i) popełniły umyślne ciężkie przestępstwo skierowane przeciwko spadkodawcy, (ii) podstępem lub groźbą nakłoniły go do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodziły mu w dokonaniu jednej z tych czynności, (iii) umyślnie ukryły lub zniszczyły jego testament, podrobiły lub przerobiły go albo świadomie skorzystały z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę.
Zachowanie spadkobiercy, nawet sprzeczne z powszechnie przyjętymi obyczajami i z tego względu ujemnie oceniane, nie może stanowić przyczyny uznania za niegodnego, jeżeli nie stanowi jedną z ww. przyczyn.
Fakt popełnienia przestępstwa może wynikać z prawomocnego wyroku wydanego w postępowaniu karnym, ale może zostać również ustalony według zasad przewidzianych w prawie karnym przez wyrokujący w procesie o ubezwłasnowolnienie – sąd cywilny.
Stosowne powództwo można wnieść każdy kto wykaże interes majątkowy lub niemajątkowy, w tym prokurator w terminie roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później niż przed upływem lat trzech od otwarcia spadku. Powyższe terminy nie podlegają przerwaniu ani przywróceniu, zaś ich upływ wywołuje wygaśnięcie roszczenia.
Podkreślić należy, że brak jest możliwości, żeby sąd stwierdził niegodność w postępowaniu o nabycie spadku.
Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Nie uzyskuje zapisu, który staje się bezskuteczny i traci prawo do zachowku. Skutki niegodności nie rozciągają się na zstępnych (dzieci) niegodnego, którzy utrzymują własne prawo do dziedziczenia lub uzyskania zachowku po spadkodawcy.
Uznanie za niegodnego dziedziczenia po stwierdzeniu nabycia spadku lub po przeprowadzeniu działu (podziału) spadku daje podstawę do wzruszenia zapadłych już postanowień. Jeżeli zaś przedmiotowe uznanie nastąpi po objęciu majątku spadkowego przez spadkobiercę niegodnego, to wówczas ma on obowiązek wydać spadek spadkobiercom i dokonać stosownych z nimi rozliczeń.
Spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeżeli spadkodawca mu przebaczył.
Adwokat Wojciech Lipka specjalizuje się w sprawach rodzinnych, spadkowych, odszkodowawczych, dotyczących nieruchomości w roszczeniach z „umów frankowych”.
