Czy są jakieś przepisy, z których jednoznacznie wynika, jakie czynności podjęte przez jednego z małżonka wymagają zgody drugiego małżonka?
Czytelnicy pytają – radca prawny
Marcin Kluś odpowiada.
Jestem w związku z małżeńskim i wraz z mężem posiadamy wspólny majątek. Czy są jakieś przepisy, z których jednoznacznie wynika, jakie czynności podjęte przez jednego z małżonka wymagają zgody drugiego małżonka?
Tak. O powyższym stanowi art. 37 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z tym przepisem, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej (np. zawarcia umowy) prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków;
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal;
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa;
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
Jednostronna czynność prawna (np. zrzeczenie się przez małżonka prawa użytkowania wieczystego gruntu) dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest bezwzględnie nieważna już z chwilą jej dokonania. Późniejsze jej potwierdzenie przez tego małżonka nie wchodzi w rachubę.
A jakie będą skutki, gdy małżonek zaciągnie zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka?
Odpowiedź na to pytanie zawarta jest w art. 41 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z przepisu tego wynika, że wierzyciel może żądać zaspokojenia tego rodzaju wierzytelności tylko z osobistego majątku dłużnika oraz wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych przez dłużnika z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9 w/w ustawy, tj. praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
O tym, co wchodzi w skład majątku osobistego małżonka (dłużnika) stanowi art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Są to m.in.:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (oprócz tzw. przedmiotów zwykłego urządzenia domowego służących do użytku obojga małżonków, chyba że spadkodawca lub darczyńca zastrzegł odmiennie);
3) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków (np. sprzęt sportowy lub sprzęt muzyczny);
4) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
5) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków (chodzi tutaj o nagrody naukowe, artystyczne, literackie, techniczne lub nagrody uzyskane na konkursach.
