Zmiana płatności – comiesięczna renta odszkodowawcza na jednorazowe świadczenie w większej kwocie.
Czytelnicy pytają – radca prawny
Marcin Kluś odpowiada.
Otrzymuję rentę odszkodowawczą od jednego z zakładów ubezpieczeń w związku ze skutkami wypadku komunikacyjnego. Zakład ubezpieczeń zaproponował mi wypłatę jednorazowego świadczenia w większej kwocie zamiast comiesięcznej renty ale musiałbym się zrzec dalszych roszczeń. Czy taka zmiana płatności renty jest możliwa i jak ustalić wysokość takiej renty?
Taka zmiana płatności renty jest możliwa. Powyższe można uczynić poprzez zawarcie stosownej umowy pozasądowej, w drodze ugody sądowej lub w wyniku orzeczenia sądu. Niezależnie od formy, kapitalizacja renty jest dopuszczalna, jeżeli za jej dokonaniem przemawiają ważne powody i tylko za zgodą poszkodowanego.
Kapitalizację renty na podstawie wyroku sadowego przewiduje art. 447 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.
Dokonując wykładni pojęcia ważnych powodów na potrzeby kapitalizacji renty, należy uwzględnić stan zdrowia i stan majątkowy uprawnionego do renty i ewentualny pozytywny wpływ kapitalizacji renty na perspektywy poszkodowanego. Powyższe jest oceniane w oparciu o konkretną sytuację osoby poszkodowanej.
Podstawowa metoda obliczania jednorazowego świadczenia, które zastępuje rentę, polega na pomnożeniu kwoty renty za jeden okres przez przewidywaną liczbę okresów, za które renta miała być płatna. Jeśli renta jest należna dożywotnio, w celu ustalenia okresu trwania obowiązku zapłaty renty należy wziąć pod uwagę aktualny wiek poszkodowanego i średnią długość życia. Istotne jest również uwzględnienie prognozowanej, ze względu na inflację, zmiany siły nabywczej pieniądza, która powinna wpłynąć na podwyższenie ustalonej kwoty.
Przy podejmowaniu decyzji o kapitalizacji renty, należy wziąć pod uwagę jednak to, że jeśli kwota uzyskana z kapitalizacji renty nie zostanie wykorzystana w sposób umożliwiający uprawnionemu uzyskiwanie dochodów w przyszłości (nabycie nowych kwalifikacji, rozpoczęcie działalności gospodarczej), po wykorzystaniu środków z jednorazowego skapitalizowanego świadczenia odszkodowawczego, poszkodowany może być pozbawiony środków utrzymania. Stąd zgoda na kapitalizację renty powinna być dobrze przemyślana.
Być może zasadna byłaby częściowa a nie całkowite kapitalizacja renty. Taki sposób kapitalizacji renty może być bardziej korzystny dla poszkodowanego niż kapitalizacja całości renty, ponieważ nie pozbawia uprawnionego całkowicie dochodów z tytułu renty na przyszłość, a zatem środków utrzymania, a równocześnie umożliwia uzyskanie z góry skapitalizowanej kwoty części renty, która może być wykorzystana. Kapitalizacja części renty może przybrać jedną z dwóch form: kapitalizacji renty za określony okres (np. za rok) albo kapitalizacji części renty (np. 50%).
