Jak przepisy określają umowę pożyczki i czy taka umowa musi być zawarta na piśmie?
Czytelnicy pytają – radca prawny
Marcin Kluś odpowiada.
Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Dla ważności umowy pożyczki nie jest wymagana szczególna forma. Jednakże umowa pożyczki, której wartość jest wyższa niż 1.000,00 złotych, powinna być zawarta w formie dokumentowej. Jest to zastrzeżenie formy wyłącznie dla celów dowodowych, co oznacza, że umowa pożyczki może być skutecznie zawarta w dowolnej formie, także w sposób dorozumiany, zaś niedochowanie formy dokumentowej w wypadku pożyczki o wartości przekraczającej 1.000,00 złotych, nie skutkuje nieważnością umowy pożyczki, a jedynie pewnymi ograniczeniami dowodowymi.
Konsekwencją niedochowania formy dokumentowej umowy pożyczki, której wartość jest wyższa niż 1.000,00 złotych są ograniczenia dowodowe podczas ewentualnego postępowania sądowego, w tym niedopuszczalność przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt zawarcia takiej umowy. Jednak ograniczenie to nie obowiązuje w następujących sytuacjach:
1) jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę;
2) jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą;
3) jeżeli fakt zawarcia umowy pożyczki będzie uprawdopodobniony za pomocą dokumentu.
Do zachowania dokumentowej formy umowy pożyczki wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej takie oświadczenie. Dokumentem jest każdy nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią, a więc przedmiot, który umożliwia utrwalenie i odtworzenie informacji (np. kartka papieru, dysk komputerowy, karta pamięci telefonu komórkowego, płyta CD, dysk USB, inne urządzenie umożliwiające nagranie i odtworzenie głosu itd.)
Czy dający pożyczkę może odmówić wydania pieniędzy po zawarciu umowy?
Tak, lecz pod pewnymi warunkami. Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to jednak nie przysługuje pożyczkodawcy, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. Z powyższego wynika, że pożyczkodawca może odstąpić od umowy w szczególności wtedy, gdy stan majątkowy biorącego pożyczkę uległ pogorszeniu już po zawarciu umowy.
Jaki jest termin na zwrot pożyczki?
Strony mogą ustalić termin zwrotu pożyczki w umowie. W tej sytuacji, obowiązkiem pożyczkobiorcy jest, z chwilą upływu tego terminu, zwrot przedmiotu pożyczki. Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie został oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu umowy przez pożyczkodawcę.
Autorem publikacji jest radca prawny Marcin Kluś, specjalizujący się w sprawach cywilnych, o błędy medyczne i szkody komunikacyjne.
