Pozew do sądu przeciwko dłużnikowi – Czy mogę zabezpieczyć swoje interesy jeszcze przed uzyskaniem prawomocnego wyroku?
Czytelnicy pytają
adwokat Wojciech Lipka odpowiada
Zamierzam złożyć pozew do sądu przeciwko dłużnikowi, ale boję się, że po wydaniu wyroku nie będę miał możliwości ściągnięcia swoich roszczeń. Czy mogę zabezpieczyć swoje interesy jeszcze przed uzyskaniem prawomocnego wyroku?
Gwarancją słusznych interesów wierzyciela jest m.in. wprowadzona przez ustawodawcę instytucja zabezpieczenia uregulowana w art. 730-746 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c).
Zabezpieczenia można żądać w celu: (i) umożliwienia wykonania w przyszłego wyroku (np. przez ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości), (ii) ukształtowania stosunków między stronami na czas toczącego się postępowania (np. przez zobowiązanie do płacenia w trakcie postępowania rozwodowego na rzecz uprawnionych świadczenia z tytułu zaspokajania potrzeb rodziny). W wyjątkowych sytuacjach zabezpieczenie może zaspokoić roszczenie jeszcze przed wydaniem wyroku rozstrzygającego co do istoty sprawy.
Należy podkreślić, że zabezpieczenie może zostać ustanowione nie tylko w procesie, a również w postępowaniu nieprocesowym. Z wnioskiem, oprócz powoda i wnioskodawcy, mogą wystąpić także uczestnicy postępowania nieprocesowego.
Zgodnie z treścią art. 7301 k.p.c udzielenia zabezpieczenia można żądać wówczas, kiedy wnioskodawca uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, który istnieje wówczas, gdy brak zabezpieczenia przede wszystkim uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Sąd udzielając zabezpieczenia uwzględnia interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę, może także uzależnić udzielenie zabezpieczenia od złożenia przez uprawnionego kaucji.
Zasadą jest, że zabezpieczenie udzielane jest na wniosek, który może zostać złożony w treści pisma wszczynającego postępowanie główne i wówczas od wniosku nie wnosi się dodatkowej opłaty. W sytuacji, kiedy wniosek złożony jest osobnym pismem procesowym w trakcie postępowania lub przed złożeniem np. pozwu, to wówczas należy wnieść opłatę w wysokości 100 zł. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien spełniać wymagania pisma procesowego określone art. 126 k.p.c, a nadto zawierać:
- wskazanie sposobu zabezpieczenia, a w sprawach o roszczenie pieniężne także wskazanie sumy zabezpieczenia,
- uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek i w przypadku składania wniosku przed wszczęciem postępowania, zwięzłe przedstawienie przedmiotu sprawy.
Wniosek składany przed wszczęciem postępowania głównego, w pierwszej kolejności zgodnie z art. 734 k.p.c składa się do Sądu, który będzie rozpoznawał sprawę w pierwszej instancji i w takim przypadku Sąd wydając postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia, wyznacza uprawnionemu – nie dłuższy niż 2-tygodniowy – termin do wniesienia pisma wszczynającego postępowanie, pod rygorem upadku zabezpieczenia (art. 733 k.p.c).
Co do zasady Sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia bezzwłocznie na posiedzeniu niejawnym, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu. Jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na rozprawie, Sąd wyznacza ją w terminie miesięcznym od dnia wpływu wniosku.
Postanowienie o zabezpieczeniu wydane na posiedzeniu niejawnym, a podlegające egzekucji, Sąd doręcza tylko uprawnionemu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. W tym przypadku doręczenia obowiązanemu dokonuje organ egzekucyjny równocześnie z przystąpieniem do egzekucji.
Postanowienie o zabezpieczeniu podlega zaskarżeniu zażaleniem wniesionym do sądu wyższej instancji za pośrednictwem sądu I instancji w terminie tygodniowym liczonym od daty jego doręczenia, a wydane na rozprawie – jeżeli strona nie zażądała doręczenia postanowienia – od dnia jego ogłoszenia.
