Na jakiej podstawie mogę żądać zwrotów kosztów leczenia i pogrzebu od sprawcy wypadku?
Czytelnicy pytają – radca prawny
Marcin Kluś odpowiada.
Mój mąż miał wypadek drogowy. Musiał się poddać żmudnemu i kosztownemu leczeniu, a mimo to po pewnym czasie zmarł. Wypadek spowodował drugi kierowca. Na jakiej podstawie mogę żądać zwrotów kosztów leczenia i pogrzebu od sprawcy wypadku lub jego ubezpieczyciela?
Powyższą kwestię reguluje art. 446 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.
Zwrot kosztów leczenia powinien objąć wszelkie wydatki realnie poniesione na leczenie poszkodowanego, o ile uzasadnione one były stanem wiedzy medycznej. Będą to przede wszystkim koszty pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw itp.
Z kolei granice obowiązku zwrotu kosztów pogrzebu wyznaczają koszty bezpośrednio związane z pogrzebem (w tym przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu itd.), jak również zwrot wydatków odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się przykładowo koszt postawienia nagrobku, wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej itp.
Czy można żądać zwrotu kosztów leczenia w prywatnej klinice? Czy sprawca szkody lub jego ubezpieczyciel może odliczyć od kosztów pogrzebu pobrany przeze mnie zasiłek pogrzebowy z ZUS?
Na pierwsze pytanie należy raczej udzielić pozytywnej odpowiedzi. Zgodnie z literaturą prawniczą, przy formułowaniu roszczenia za poniesione koszty leczenia należy uwzględnić wszelkie koszty, które dawały realne szanse na poprawę stanu zdrowia poszkodowanego, w tym również leczenia prywatnego. Należy bowiem przyjąć, że poszkodowany powinien oczekiwać naprawienia doznanej szkody w optymalny, możliwy dla siebie sposób, w tym w ramach odpłatnej pomocy medycznej, szczególnie jeśli uzyskanie pożądanych świadczeń z powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego jest utrudnione, ograniczone albo niemożliwe. Od poszkodowanego nie można również oczekiwać, że będzie czekał na wdrożenie leczenia lub rehabilitacji w ramach NFZ kosztem pogorszenia swojego stanu zdrowia.
Powyższemu dał wyraz również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 maja 2016 roku, w której wskazał, że świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych.
Odpowiadając na kolejne pytanie, należy przyjąć, że sprawca szkody lub jego ubezpieczyciel nie może odliczyć od kosztów pogrzebu pobranego przez Panią z ZUS zasiłku pogrzebowego. Zasiłek pogrzebowy pełni zupełnie inną rolę. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 maja 2009 roku, w której jednoznacznie stwierdził, że zasiłek pogrzebowy przewidziany w art. 77 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 446 § 1 Kodeksu cywilnego.
Na koniec muszę zaznaczyć, że oprócz zwrotu w/w kosztów, na podstawie art. 446 Kodeksu cywilnego może Pani dochodzić od sprawcy szkody lub jego ubezpieczyciela również zadośćuczynienia za krzywdę, której doznała Pani w związku ze śmiercią męża, ponadto odszkodowania, jeśli na skutek śmierci męża nastąpiło znaczne pogorszenie Pani sytuacji życiowej, jak również stosownej renty.
