Rogatka Grochowska do modernizacji
Północna Rogatka Grochowska niebawem przejdzie modernizację. Historyczny obiekt ma służyć lokalnej społeczności.
– Północna rogatka ma się stać istotnym miejscem na kulturalnej mapie Kamionka i Grochowa, w którym ulokujemy funkcje społeczno-kulturalne. Chcemy by mogły tu odbywać się spotkania mieszkańców, czy wydarzenia kulturalne takie jak wystawy – powiedział Tomasz Kucharski, burmistrz Pragi-Południe.
W tym roku w porozumieniu z Konserwatorem Zabytków powstanie opracowanie dokumentacji projektowej . Łączny koszt tego zadania wyniesie ok. 1,5 mln zł.
Północna Rogatka Grochowska położona jest naprzeciwko fabryki Wedla. Powstała w 1823 r., choć można spotkać się z zakresem lat 1816-1818, czyli wraz z zakończeniem budowy Szosy Brzeskiej – obecnej ul. Grochowskiej. Została zbudowana w stylu klasycystycznym, posiada charakterystyczne płaskorzeźby o charakterze antyczno-militarnym. Portyk zwieńczony został tympanonem opartym na kolumnach w stylu jońskim.
W Północnej Rogatce urzędował poborca skarbowy, który pilnował towarów wwożonych do miasta. Za pobieranie opłat odpowiedzialny był Leon Newachowicz, a zatrudnieni przez niego pracownicy pilnowali, by do Warszawy, pod osłoną nocy, nie wdzierali się przemytnicy z kontrabandą. Warto wspomnieć również o Rogatce Południowej, w której znajdował się komisariat policji.
„Co noc cały obręb Warszawy w około rogatek, 3 mile wynoszący, był placem wyścigów, gonitw, a nieraz i bitew między defraudantami a strażą konsumpcyjną” – tak opisywał działania poborców pamiętnikarz Franciszek Dmochowski.
Pod koniec XIX w. w okolicy rogatki wyznaczony był plac targowy.
Sprzedaż materiałów drzewnych, wozów i bryczek dozwoloną była w piątki, na placu od rogatek Moskiewskich przy ul. Wołowej (rogatki Moskiewskie, dzisiaj — Grochowskie), sprzedaż wozów po prawej stronie od rogatek Moskiewskich, sprzedaż krów w piątki na tymże placu, sprzedaż cieląt, drobiu na tymże placu we czwartki i piątki, sprzedaż sukman chłopskich, kożuchów, czapek i innej „tandety” po lewej stronie tegoż placu, sprzedaż warzyw, chleba, bułek codziennie na rogu ulicy Brukowej i na placu za bożnicą wreszcie sprzedaż świń w piątki przy ul. Sprzecznej – czytamy w książce „Grochów Przedmurze Warszawy w dawniejszej i niedawnej przeszłości” Józefa Polińskiego.
Rogatka Północna była świadkiem dramatycznych wydarzeń podczas bitwy pod Olszynką Grochowską oraz wysadzenia w 1915 roku sąsiadującej stacji kolei Jabłonowskiej i odbudowania jej w następnym roku. Do roku 1916 wyznaczała granicę miasta. Przetrwała II wojnę światową bez większych uszkodzeń i stała się jednym z najcenniejszych zabytków na Kamionku. W roku 1961 uległa „miejscowemu przesunięciu” o 10,5 metra, ponieważ nieznacznie blokowała ruch i rozbudowę ulic Zamoyskiego i Grochowskiej. W roku 1998 przeszła gruntowny remont. Naprawiono jej dach, który wykonano z miedzianej blachy, instalacje wewnętrzne, stolarkę okienną i drzwiową, uzupełniono brakujące zdobienia, a także przywrócono oryginalny rozkład pomieszczeń. Od ponad dwustu lat jest świadkiem przemian, które mają miejsce na prawym brzegu Warszawy.
Widok zewnętrzny budynku rogatki północnej (ulica Jana Zamoyskiego 55) od strony ulicy Grochowskiej. Foto Narodowe Archiwum Cyfrowe.
/ak/
Foto: wikimedia.org/Adrian Grycuk. NAC.
gazeta Mieszkaniec, Warszawski Lokalny Portal Informacyjny Mieszkaniec, warszawskie informacje
