Siostra, z którą nie utrzymuję kontaktu, bez mojej zgody pochowała swojego męża w naszym grobie rodzinnym.
Czytelnicy pytają – adwokat Wojciech Lipka odpowiada
Siostra, z którą nie utrzymuję kontaktu, bez mojej zgody pochowała swojego męża w naszym grobie rodzinnym. O fakcie tym nie zostałem też poinformowany przez zarząd cmentarza. Czy takie działanie było prawidłowe i czy mogę coś jeszcze zrobić?
W polskim systemie prawnym prawo do grobu wynika ze stosunku cywilnoprawnego, wykreowanego przez zawarcie umowy o wykupienie miejsca na cmentarzu.
Z chwilą pochowania w grobie zwłok ludzkich prawo do dysponowania miejscem pochówku przysługuje wszystkim osobom bliskim zmarłego, przy czym każda z tych osób jest współuprawniona i ma z pozostałymi równe prawa. Powyższe nie oznacza jednak, że osoby te stają się stroną umowy zawartej z zarządem cmentarza, ale dokonanie kolejnego pochówku nie powinno się odbyć bez ich zgody.
Przyjmuje się, że omawiane prawo przysługuje w pierwszej kolejności osobom, które same grób ten urządziły lub dla których został on urządzony, a w braku porozumienia osób uprawnionych zastosowanie mają w drodze analogii przepisy kodeksu cywilnego o współwłasności rzeczy w częściach ułamkowych. Ponadto każda z osób, która uważa, że jej interes może być w przyszłości zagrożony ma prawo wystąpić do sądu z żądaniem ustalenia komu przysługuje prawo do grobu.
Zauważyć należy, że nabyte przez złożenie w trybie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (dalej: CmenU) zastrzeżenia i dokonanie opłaty za pochowanie zwłok prawo nie daje swobody decyzji dotyczącej osoby, która może być w danym grobie pochowana.
Osoba, której prawo w postaci dobra osobistego tj. kultu pamięci osoby zmarłej zostało naruszone poprzez pochowanie bez jej zgody innej osoby może wystąpić na drogę sądową i domagać się ochrony przewidzianej w art. 23 i 24 k.c.
W ramach tego postępowania można żądać m.in. żeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w tym także nakazania przeniesienia zwłok pochowanej osoby do innego grobu.
Przepisy ustawy CmenU nie nakładają na zarząd cmentarza obowiązku ustalania kręgu osób współuprawnionych do rozporządzenia miejscem pochówku i powiadomienia ich o zamiarze zawarcia kolejnej umowy o pochowanie w danym grobie innego zmarłego, jak też o zawarciu takiej umowy.
Przyjmuje się, że pochowanie zwłok osoby trzeciej bez zgody osoby współuprawnionej stanowi naruszenie prawa tej osoby, nawet wówczas gdy pochówku dokonano na podstawie umowy zawartej z zarządem cmentarza przez osobę uprawnioną do pochowania zwłok.
Adwokat Wojciech Lipka specjalizuje się w sprawach rodzinnych, spadkowych, odszkodowawczych, dotyczących nieruchomości w roszczeniach z „umów frankowych”.
