Kamienica przy ul. Ząbkowskiej 193 czerwca 2025, 12:25

🔊 POSŁUCHAJ

W samym sercu Pragi, przy ulicy Ząbkowskiej 19, od lat straszy swym wyglądem opuszczona kamienica. Widok pustych lub zamurowanych otworów okiennych i zdewastowane otoczenie powodują, że przechodnie chcą jak najszybciej minąć ten budynek-widmo. Jednak po wielu latach opuszczony i zrujnowany obiekt doczekał się remontu!

To już pewne, że budynek przy Ząbkowskiej 19, którego historia sięga XIX wieku odzyska swoją dawną świetność. Mieszkańców stolicy ucieszy fakt, że po modernizacji uzyskają aż 50 nowych lokali komunalnych. Będą to mieszkania o wysokim standardzie, wyposażone w centralne ogrzewanie, którego wcześniej nie było. Jej przyszli lokatorzy będą mieć do dyspozycji także windy, a osoby z niepełnosprawnościami udogodnienia w kilku lokalach.

Remont czyli co?

Pod adresem Ząbkowska 19 znajdują dwa budynki, które są podzielone wspólnym dziedzińcem. Od wielu lat są niezamieszkałe ze względu na zły stan techniczny.

Zakres prowadzonych działań rewitalizacyjnych obejmuje pogłębienie piwnic, podbicie fundamentów oraz zmianę aranżacji całych przestrzeni podziemnych, które będą dostosowane do nowych funkcji użytkowych. W planach jest także zagospodarowanie terenu wokół kamienic, posadzenie zieleni i wykonanie niezbędnej infrastruktury. Przyszli mieszkańcy będą mogli zamieszkać w lokalach, w których znajdą się kuchnie, łazienki oraz centralne ogrzewanie.

Chociaż wydaje się to w naszych czasach tak oczywiste, to do tej pory wiele warszawskich kamienic jest pozbawionych centralnego ogrzewania. Dogrzewanie niektórych tylko pomieszczeń elektrycznymi grzejnikami często doprowadza do tego, że w pozostałych temperatura jest minusowa. Jeśli do tego dodamy brak odpowiedniej izolacji i zniszczone, nieocieplone mury, to możemy sobie wyobrazić, w jak trudnych warunkach żyją ich mieszkańcy.

Tym bardziej, że Praga-Północ jest dzielnicą stolicy – miasta kojarzonego z życiem o wysokim standardzie.

Dodatkowo wiele z tych kamienic ma skomplikowaną sytuację prawną. Przez wiele lat nie było wiadomo kto jest ich właścicielem, a to uniemożliwiało inwestycje. Teraz, dzięki nowym procedurom, szybciej są wyjaśniane te kwestie i kolejne budynki, przechodzące modernizacje, są podłączenie do sieci i mają centralne ogrzewanie, którego najbardziej oczekują mieszkańcy prawobrzeżnej Warszawy.

Kamienica z historią

Kamienica przy Ząbkowskiej 19 powstała w XIX wieku i składała się z trzech oficyn. Dwie z nich zostały zniszczone w czasie II wojny światowej, natomiast trzecia szczęśliwie ocalała. Po zniszczonych oficynach zostały tylko dwa ślady: fragment muru oraz drzwi prowadzące donikąd. W ocalałej oficynie funkcjonował prawdopodobnie żydowski dom modlitwy, o czym świadczą malowidła w nim odkryte, które są charakterystycznym elementem judaistycznych bożnic.

Drugim elementem wskazującym na to, że kamienica ta była dawnym żydowskim domem modlitwy jest ślad po mezuzie. Mezuza to charakterystyczne „pudełko” przyczepione do ściany synagogi/domów modlitwy, przed wejściem, w którym są umieszczone zwoje z cytatami z Tory, świętej księgi Judaizmu. Ludzie wchodzący do budynku powinni dotknąć takiej mezuzy w geście poszanowania swojej religii. I właśnie ślad po takiej mezuzie znajdujący się w omawianej kamienicy, ma wskazywać na fakt istnienia w nim domu modlitwy dla praskich Żydów.

Trzecim dowodem jest publikacja Eleonory Bergman „Nie masz bożnicy powszechnej”. Publikacja ta jest najlepszym źródłem informacji o synagogach i domach modlitwy Warszawy. W tej publikacji autorka potwierdza, że pod tym adresem mieścił się właśnie żydowski dom modlitwy.

Ząbkowska, Szmulowizna i Żydowska Praga

Praga-Północ od wielu wieków jest związana ze społecznością żydowską, a najbardziej do jej rozwoju na prawym brzegu Wisły przyczynił się Szmul Zbytkower. Był najbogatszym Żydem w historii Warszawy, żyjącym w latach 1756 – 1801, który został właścicielem praskich gruntów o nazwie Szmulowizna (potocznie Szmulki). Jedną z najważniejszych ulic Szmulowizny była właśnie Ząbkowska. Nic więc dziwnego, że znajdowały się tutaj także domy modlitwy.

Po wojnie opuszczone przez ludność żydowską mieszkania zostały zajęte przez ludność z przedmieść Warszawy, a sama Praga, szczególnie właśnie Szmulowizna, zyskały złą sławę. Budynki te przez wiele lat były pozbawione opieki, dopiero teraz powoli odzyskują swój dawny wygląd.

Modernizacja praskiej kamienicy jest częścią ogólnopolskiego programu, który polega na zwiększaniu zasobów mieszkań społecznych dostępnych na wynajem poprzez budowę nowych mieszkań oraz remont i modernizację już istniejącego zasobu mieszkaniowego. W latach 2018 – 2024 na Pradze-Północ wykonano kompleksową modernizację 13 budynków wyłączonych z eksploatacji za około 82 mln zł. Pod koniec marca br. Zakład Gospodarowania Nieruchomościami dla tej dzielnicy ogłosił postępowanie przetargowe na kompleksowy remont XIX-wiecznej kamienicy przy Ząbkowskiej 19.  29 maja ZGN poinformował o wpłynięciu 5 ofert: – Informujemy mieszkańców, że otrzymaliśmy 5 ofert na wykonanie prac remontowych dla nieruchomości przy Ząbkowskiej 19. Jesteśmy w trakcie sprawdzania ofert. Wyniki opublikujemy wkrótce

Tekst: Anna Art

Foto: UM. Ujęcie z góry – Cezary Warś. Pozostałe – Szymon Pulcyn