Nekropolie – ciekawostki i symbolika
Gdy myślimy o stołecznych cmentarzach, z reguły mówimy o Cmentarzu Bródnowskim, Starych Powązkach, Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, Północnym czy Południowym. Jednak cmentarzy w Warszawie jest + – 40. Są zarówno katolickie jak i ewangelickie, Kościoła Polskokatolickiego, karaimski, parafii Starokatolickiej Mariawitów, prawosławny, żydowski czy muzułmańskie. Niektórych od dawna już nie ma, a mieszkańcy nawet nie wiedzą, że istniały.
Czy odwiedzając nekropolie patrzymy na szczegóły? Dostrzegamy symbolikę? Co oznaczają elementy dekoracyjne? Który cmentarz jest najstarszy, który największy?
Ciekawostki
Który cmentarz jest nekropolią narodową? Stare Powązki są jedną z czterech takich nekropolii. Pozostałe to Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Cmentarz na Rossie w Wilnie i Cmentarz Łyczakowski we Lwowie.
Najstarszy, nieczynny, taki, na którym nie można chować zmarłych? Kamionkowski – chowano tu zmarłych od XIII w. Pochowano tu m.in. poległych w bitwie o Warszawę ze Szwedami w 1656 r., żołnierzy Insurekcji Kościuszkowskiej, Powstania Listopadowego, mieszkańców wsi Kamion, następnie Pragi.
Najstarszy czynny? Stare Powązki założone w 1790 r.
Który cmentarz jest najmłodszy i pozwala na budowę grobowców w formie kapliczek? Południowy. Dom przedpogrzebowy na tym cmentarzu nawiązuje do formy kurhanu.
Który jest największy? Cmentarz Komunalny Północny.
Których cmentarzy już nie ma? Świętokrzyskiego, położonego na terenie obecnej ul. Nowogrodzkiej, Wspólnej, Emilii Plater. Cmentarza w Wolicy na Ursynowie, który znajdował się pomiędzy obecnymi ul. Orszady i Kokosową. Przyklasztornego Cmentarza Brygidek przy ul. Długiej. Cmentarza w Gorzkiewkach – nieistniejący cmentarz wojskowy w dawnej wsi Gorzkiewki, obecnym osiedlu dzielnicy Włochy.
Na którym cmentarzu stoi kościół wybudowany z sosnowych rusztowań, które służyły do wymiany trzonu kolumny Zygmunta? Ten drewniany kościół zbudowano na Cmentarzu Bródnowskim.
Który nagrobek w kształcie krzyża otaczają głazy układające się w obrys Polski? To grób księdza Jerzego Popiełuszki przy kościele św. Stanisława Kostki na Żoliborzu.
Gdzie znajdowała się Góra Szubienicza (zakopywano tam ciała ofiar groźnych epidemii)? To skrzyżowanie dawnych ulic Fawory i Gwardii, teren obecnej Cytadeli Warszawskiej. Miejsce było także nazywane Górą Zarazy, Górą Przeklętą. Chowano tam także przestępców. Na szczycie ustawiono szubienicę i kaplicę, by skazańcy mogli się przed śmiercią wyspowiadać.
W czyim grobowcu znaleziono sztandar z II wojny światowej? W grobowcu telewizyjnego spikera Jana Suzina na Starych Powązkach. Podczas wojny nekropolia była miejscem tajnych działań podziemia.
Gdzie znajduje się najstarszy nagrobek w Warszawie? To obelisk upamiętniający Michała Walembergera z 1708 r. 
zachowany na nieistniejącym Cmentarzu Epidemicznym na Bródnie (Cmentarz zadżumionych z 1708 r.).
Której bramy brakuje na Starych Powązkach? Trzeciej. Brama została zniszczona podczas II wojny światowej.
Których cmentarzy nie widać? Tych, na terenie których ginęli ludzie podczas II wojny światowej, ulic, kanałów, piwnic, podwórzy kamienic, katowni UB.
Symbolika
Brama, drzwi – symbol przejścia ze świata doczesnego do świata zmarłych.
Brzoza – symbolizuje oś świata, życia, śmierci i początku.
Ciernie – to droga do zbawienia, symbol męki i śmierci.
Cyprys – długowieczne drzewo oznaczające nieśmiertelność. To drzewo życia.
Czaszka – przypomina o śmierci, o tym, że życie jest krótkie.
Dąb – to drzwi do nieba, długowieczność i nieśmiertelność.
D.O.M. – to skrót „Domus Omnium Mortuorum” – „Domu Wszystkich Zmarłych”.
Dzwon – to głos Boga, raj, ale także żałoba.
Gołąb – symbol czystości i niewinności. Leżący prowadzi duszę do nieba. Z gałązką to pokój i pojednanie. Pijący to źródło pamięci o zmarłym.
Harfa – to symbol boskiej chwały, wędrówki duszy, śmierć.
Kamień – oznacza duszę, która opuściła ciało, grób, męczeństwo i śmierć. Układany na grobie przez Żydów oznacza wieczną pamięć o zmarłym.
Kolumna – symbolizuje triumf, ale złamana to przemijanie i śmierć.
Krzyż – symbol zbawienia, most do nieba.
Księga – symbol mądrości, nauki. Może być też kojarzona z zawodem.
Palma – to drzewo życia, nieśmiertelność. Określa duszę idącą do nieba. Uosabiana z osobą sprawiedliwą. To symbol triumfu.
Pióro – to przeznaczenie, życie i śmierć duszy. Symbolizuje miłosierdzie, sprawiedliwość i dobro.
R.I.P. – skrót od „Requiescat in pace”, czyli „Niech spoczywa w pokoju”
Sowa – symbol smutku, melancholii i mądrości.
Wąż – jest utożsamiany ze śmiercią, nieśmiertelnością, przemijaniem, a także ze zmartwychwstaniem.
Wieniec – zapewnia opiekę bogów. Jego zadaniem jest ochrona nieboszczyka przed złymi przygodami w zaświatach.
MaG
Foto – od góry:
Kościół św. Wincentego à Paulo w Warszawie – wikimedia.org / Adrian Grycuk
Cmentarz Kamionkowski – wikimedia.org / Cezary Piwowarski
Teren dawnego cmentarza Świętokrzyskiego – wikimedia.org / Adrian Grycuk
Góra Szubienicza – . bibliotekacyfrowa.pl / domena publiczna
Obelisk upamiętniający Michała Walembergera – wikimedia.org / Cezary Piwowarski
Stare Powązki – grób dziennikarza Marcina Pawłowskiego- wikimedia.org / Grzegorz Petka
gazeta Mieszkaniec
Warszawski Lokalny Portal Informacyjny Mieszkaniec
